Yaprak Dökümü dizisinde canlandırdığı Ali İstek Beyefendi karakteriyle hafızlara kazınan usta oyuncu Halil Ergün, özel hayatına ve ülke gündemine dair değerlendirmelerde bulundu. Yaptığı hiçbir şeyden pişman olmadığını söyleyen Ergün, kasabada büyüdüğünü ve oranın çok eski bir ailesinin çocuğu olduğunu söyledi.
Bugünlerde çapsız bir siyaset idaresi gördüğünü söyleyen Ergün, “Ellerimizle tepsi ile iktidarı bunlara verdik, bir daha da bırakmıyorlar görüyorsun işte. Bir sürü projemiz vardı. Deniz Baykal beni sonra tekrar zorladı oralara girmeyeyim” dedi.
Ergün “Muhteşem bir anne ile babanın çocuğuydum, geniş sülalelerde yetiştik. Gölümüz vardı. Balıkların fırtına üzere, rüzgâr üzere estiği, kıyılarda çok olduğu bereketli günlerdi. Merakım çok vardı fakat hiçbir şeye hasretim olmadı. Ailem, kurallarımız. Bunu zenginlik manasında söylemiyorum. İnsani bir ortamda yetiştim. Birinci çıkışım kasaba dışında Bursa’yadır. Yani ortaokula girdiğimde şato seyretmeye geldik. Birinci surlardan dışarı çıkışım odur” dedi.
İlk aşkını, siyaseti ve sinema hayatını anlatan Ergün şunları söyledi:
Bir şey daha söyleyeyim, hayatımda pişmanlık sözü… ‘Ben yaptım, benim tasarrufum’ deyip, yalnızca tartışmışımdır yahut muhasebe etmişimdir içimde. Bir defa yaşanmıştır. Yani pişmanlık ne kâr eder. Hiç pişman değilim yaşadıklarımdan. Onlar bana aitlerdi. Hayat ve yapısallığım o anda bir gün yanlış olduğunu fark ettiğim şey beni pişmanlığa götürmez. Bir daha tekrar etmemeyi besler bende. Hiç pişmanlık taşımam hayatta.
‘Şimdiye kadar hiçbir yerde konuşmadım’
İlk aşkımı anlatıyorum size. Hiçbir yerde konuşmadım şimdiye kadar. Ben başarılı bir öğrenciydim. İlkokulu bitirdik ve ortaokula başlayacağız. Ortaokul fotoğrafları var. Şapkalar falan takıp başlamıştık, heyecanlıyım. Kaydımızı yaptırdık, bir de işte çağdaş kızlar vardı. Yani devletin memurlarının kasabadaki uzantılarının kızları, çocuklarıydı, farklılardı onlar. Bir gün koşuyorum çarşıda Ayasofya Kilisesi sonra cami olmuş orası. Oradan çarşıdan geliyorum karşıdan bir kız koşarak geliyor. Eteğinin rengini ve desenlerini bile unutmuyorum hiç. Görmediğim bir kız. Saçları uzun simit yapmış. Aşağıya yanlışsız bir şeyler yapmış sallanıyor. Elinde bir tas vardı. Baktım benim yaşımda biri. Bir etek bu türlü kloş bir etek galiba ve kavuniçi ile yeşil bilmem ne renkli desenleri var büyük, büyük. Bu türlü aniden kaldım dedim ki ‘O da okula gelse.’ Kim olduğunu bilmiyorum. Zira kasabada yabancı.
Aşkını anlattı
Sonra okul açıldı. Okul bahçesinde sıra olmuşuz içeri gireceğiz. Tam sıra olmuşuz. Birden okulun kapısından bir bayan, siyah paltolu elinde kız. Annesi getirdi mi buraya… Yüreğimin çarptığını hissettim. Ondan sonra birebir sınıfta okumaya başladık. Sonra öğrendim ki çok eski oranın yerlisi bir amcanın, fotoğrafçı ünlü Pepiko amcanın kızıymış kendisi. Ve Bursa’dan gelmişler. Sonra okula geldik ben uzunluğuna ona bir şeyler yapıyorum, şımarık da bir çocuğum biraz tahminen. Hani şımarık da demeyeyim de daima ilgi gören çocuk olduğum için ilgi göstermiyor bana. Ben gidiyorum kitabına asılıyorum, silgisini yıkıyorum falan. Ben artta üçüncü, dördüncü sırada o ön sırada oturuyor. Kızlar daha çok önde oturur. Bir gün yeniden defterini çektim artık, ‘Bana bak, merhaba, ne oluyor diye sor’ dedim. Olağan bu aşkın çapını ya da derinliğini şu anda ölçemem lakin ‘Lütfen, beşerle çok uğraşıyorsunuz’ dedi bana. O gün bittim yani anladın mı? Bittim. Sonra diğer bir flörtü oldu. Öteki bir erkek arkadaşımızla. Bu türlü daima takip ediyorum. Sonra biraz şöyle bir münasebetimiz oldu. İlgi nedir yan yana konuşmak, bilmem ne yapmak falan üzere onu unutmuyorum. Sonra öbür aşklar işte yaşınla orantılı gelişmeler oldu elbette.
‘Evlilik düşünecek halimiz yoktu’
Evliliği düşünmedim aslında. Şöyle ama… Bizim hayatımız maceralar hayatıdır. Fakülte yıllarında başlayan tiyatro gayreti ve en iyiyi yapmak. Tiyatro da kurduk falan. Kalabalık aile. İki abim birisi asker oldu. Birisi esnaftı Bursa’da. Sonra İsviçre’ye gitti orada kaldı. Sonra hapishane yıllarım oldu. Yıllarca biz 12 Martlarda, 12 Eylüllerde hesap vermiş bir neslin çocuklarıyız. Sonra sinema girdi. Bir de şey var aşkın ya da birlikteliğin ötesindedir evlilik, kurumsal bir şeydir. Pek de meraklı değildim farklı. Daima bir gayenin peşinde koştuk yani benim bir sürü arkadaşım evlenmediler. Evlilik düşünecek halimiz yoktu. Kızlar, oğlanlar da öyle…
‘Öyle bir 68 kuşağıyız’
Sonra sinema macerası başladı. Yılmaz (Güney) ağabeyin beni vazifeye çağırmasıyla bir çeşit. Çok sevdim ve kaldım. Mukadderata dönüştü sinema. Seks furyası başlamış, müzikçi sinemaları oluşuyor falan zordu. Bir de bir devir var ve toplumsal içerikli sinema diye adlandırmışlardı o manada yani söyleyecek lafı olan sinemaların olması noktasının macerasına girdik o kolay değildi. Hiçbir vakit burada han-hamam, şöhret-möhret, en hoş bayan, en çok para, hiç aklıma gelmedi ben otellerde gelip, gidip kaldım. Yalnız şu kadar var bir tane As Otel vardı turneyle gelirdik. Biraz üç kuruş elimize para geçince Londra Otel’e terfi ettim. O ortada bu işin şey yanı bu mesleksel ya da var olma yanı. Bir sinema bir maceradır. O sinema çekilir, bu sinema, lezzet, o etraf, var olma savaşı, bir tarafıyla da ihtiras değil de onun üzerine gitmek… Bizim hayat usulümüz toplumsal gelişmelerden Türkiye’nin toplumsal usulün dışında olmadı. Biz o denli bir jenerasyonuz. O denli bir 68 nesliyiz.
‘Bundan sonra ne evlenmesi’
Sonra çabucak mesleğe atılmadım işte orada hariciyeci olacak diye gönderdiler okula, fakültede derslerim var. Derken tutukluluk geldi. Sonra afla çıktım. Kasabamda konutuma döndüm tekrar öteki bir yerim yurdum yok. Babam ‘Tamam istemiyoruz artık gel toprakların başına, seni evlendirelim, traktör alayım’ falan dedi. Bu ortada cezaevinden çıkmanın ikinci ayında geldi haber sinemaya başladım. O bir macera. Ha artık bu sinema, bunun tadı, bunun bilmem neyi derken bir de biraz yeni bir etraf tanıyorsun o da yeni bir başlangıç üzere yeni beşerler var. Sinemadan çok, tiyatrodan çok tanıdıklarım vardı İstanbul’da. Vay ben evleneyim de şu kız, bu kız o denli bir şeyim çok olmadı zati. Fakat bu kuralların içinde bir reaksiyondu bir mühlet sonra alışılmış aile problemi iki abim çektiler gittiler. Kız kardeşlerim var. İki kız kardeşim vardı. Çok değişiktir ki ikisinin de eşleri çok erken öldü. Çocuklar kaldı. Onlarla ben ilgilendim. Koca koca adam oldular. Geniş aileyiz, 6 kardeşiz biz. Sonra da 50’li yaşlara geldik. Bundan sonra ne evlenmesi oldu. Bir yazgıya dönüştü bir çeşit. Bundan sonra da bilmiyorum yani. Bazen espri yapıyorum. ‘Yok ya bana niye gelecek’ diye. Muhakkak ölçülerle gelecek, o eski birinci aşkın buluşması üzerine oturan bir evlilik olmayacak hiçbir vakit. Uygunu mi bu türlü gitsin.
‘Babalık hissini yeğenimle yaşadım’
Yeğenimi ben büyüttüm annemle. Annesi öldü öğretmenimdi. Abimin eşiydi. Çocuğunu kucağına alamadan öldü. Kaldı çocuk ve ben onu büyüttüm artık İsviçre’de yaşıyor. Oğlum yani. Onla yaşadım ben babalık hissini. Bunu fakat bir romandaki üzere hislerimi açıklayarak, olaylarla, tabiatla bağlantılı falan anlatabilirim yani…
‘Ben sevgiyi insan ve çocuk üzerine kurdum’
Böyle bir orta hatta şey bile düşündüm. Bir tane arkadaşa söyleyeyim nikâh yapmamız gerekmeyen bir çocuk yapalım. Bir baktım komik bulduk. Sonra çocuk esirgemeden bir çocuk alalım dedim. Tehlikeli buldum onu da tartıştım. Bir mühlet sonra kaldı çocuklar. Artık yeğenlerimin çocukları var. Bir tane okuttuğum kız yeğenimin çocuğu oldu. Sonra ben sevgiyi insan ve çocuk üzerine kurdum. Ben bütün çocuklara heyecanlanırım. Radikaliz biz ya. Beşerler doğarlar, büyürler, askere masraflar, evlenirler, çocuk yaparlar, ölürler. Nokta bir hayatı hiçbir vakit kendime güzergâh olarak düşünmedim. Her gün tekrar heyecan hayat. Daha göreceğimiz, yaşayacağımız çok şey var.
‘Ahkâm kesiyoruz ya bayan problemi, bayan hakları, e annen ne?’
Bizde çok vıcık vıcık alaka yoktur. Bu türlü vıcık vıcık öpmek, canım, gülüm falan… Feodal bir aile gelişimi içinde hele erkek çocuğu falan onu daima anlatıyorum bir yerlerde. Mesela ben danslar manslar vardı ya moda halinde. Biraz kıvırır gençler, bayılıyorum lakin ben hala çiftetelli oynayan bir adamım. Anlatabildim mi? Bir gün uyuyorum, birden bir rüzgâr esti, alnımdan biri öptü. Alnıma dokunma oldu ve ‘Yavrum’ dedi. Hiç açmadım, annemin sesi, ‘Ya bu bayan beni çok seviyormuş galiba’ dedim. Annemle diğer bir bağlantıya başladım. Babam da meleklerin adamıdır. Biraz yerli ve biraz Cumhuriyet kültürüne, Osmanlı kültürüne organik bağı olan bir ailenin, çok eski yerleşim yerinde insanı. Birden ‘Ya annem de bir kadın’ dedim öbür tarafta ahkâm kesiyoruz ya bayan sıkıntısı, bayan hakları, e annen ne? Sade konutta koşturan, her şeyin de kahramanıydı. Onunla daha yakından ilgileniyorum. Bir gün bana ‘Oğlum baban bir gün bile giydiğim yeni bir elbiseyi fark etmedi biliyor musun’ dedi. Ah… Bu çok kolay bir laf üzere görünüyor ancak bir bayan istemiş, yani ‘Çok yakışmış karıcığım’ demesini demek ki ya. Babamın her şeyi var, mal, mülk hatta şey kederi ‘Bir Fatma’ma doyamadım bir höşmerime doyamadım’ kederi. Kendi annemde bir evliliğin getirdiği her şeyi doyurduğu manasına gelmiyor imkânlar. Kaç evlilikler gördüm kendi ailemde dehşet şeyler. Bu evliliğe karşı olmak manasında değil söylediklerim. Sen sorduğun için kendimi anlatıyorum. Ben bu türlü oldum. Kim bilir tahminen hayat bu, bu yaşta ansızın birisi gelip bir ‘Tokat vurur’ duyarsın nikâha gitmiş diye. Ne bilim ben, bilmiyorum yani hayat bu.
‘Çapsız bir siyaset idaresi görüyorum’
Kızmak değil de kırgınlığım, heyecanımı öldüren şeyler oldu. Benim jenerasyonumun içinde, ülkenin daha hoş günlere gitmesini talep eden bir ruh var. Muhalif saflarda olmuşumdur her vakit, daha hoş günler için doğal. Muhalif derken, siyaset yapmak manasında söylemiyorum. Daha hoş dünya, daha özgür bir dünya, daha demokratik bir dünya, daha çocukların keyifli olduğu bir dünya, ülke. Bugünlerde beni çok yaralayan sıkıntı şudur: Çapsız bir siyaset idaresi görüyorum ve ‘Bizim ülke buna müstahak değildir’ diyorum. Bu kadar kapalı konuşayım. Kapalı değil de yani derinliğe girip de çok bilmişizdir, biz her şeyi söyleriz fakat söylemeye gerek yok. Bir tek şey var. Benim Cumhuriyetim var. Kahramanlar kurdular, başta Mustafa Kemal ve arkadaşları. Kör topal Cumhuriyet’in kazanımları var. Adalet, gelişme, daha hoş günlere gitmek üzere yeni bir kültürün buluştuğu bir sürecimiz vardı. Kazanımlar yıkılıyor ve Türkiye’de toplumsal bir çözülme var kültürel olarak ve insani bağlantılar olarak. Bunu somut olarak görüyorum. Beni yaralıyor, yakıyor yani. Ülkemiz buna müstahak değildir. Bu dalga dalga insanımıza da yansıdı, taşraya da gitmiştir. Bunu ben yaşarken hayatın içinde insan münasebetlerinde görüyorum. Beni yakan bu.
‘Şimdi benim ülkemde konserler yasaklanabiliyor’
Şimdi benim ülkemde konserler yasaklanabiliyor. Abuk sabuk münasebetlerle müzik söyletilmiyor falan. Gündeminde olmuyor idarelerin. Beşerler bile televizyonlarda bakıyorlar. O denli değildi Türkiye. Bir uzun seyahatimiz vardı. Tekrar yakalanacaktır bu yurdumuzda, yani daha hoş günlere… Bunu, dar bir siyasetçi ve bir siyasi tepki olarak söylemiyorum. Bir yurttaş olarak söylüyorum: Şayet yurtseverlik varsa, şayet geleceği beslemeyi, daha hoş günleri savunuyorsak talepkâr bir toplum olmalıyız. Ağlaşan bir toplumuzdur biz. Ağlaşmak diğerdir, talep etmek oburdur zira demokrasilerde. Talep eden bir toplumu oluşturmanın, biriktirmenin arbedesine girmeliyiz. Her bölümdekiler, sanattan, kültürden, iş dünyasından, işçilerden falan yeni bir lisan bulmanın ve bunu hayata geçirmenin gayretine girmeliyiz diye düşünüyorum.
‘Özgür bir toplumdan yanayım’
Devlet baskıcılığının değişmesini isterim. Özgür bir toplumdan yanayım ben. İnsanların özgürce gelişmeleri, insanlaşmayı daha çok besler. Yasakçılık, şiddet, baskı ve zulüm insanın insanlaşma macerasını keser. Yamyam münasebetler ortaya çıkar. Edebi söylüyorum fakat böyledir. Onun yanında tartışacak bir sürü problem var, eğitimde, adalette, sanatta… Yani hayatın içinde çok şey var lakin onlar uzmanlık alanlarının konuşmaları, her kesitin uzmanları vardır. Onların özgürce yaratmaları olarak bakıyorum.
‘Ben siyasete girmedim’
Ben siyasete girmedim. Siyasi açıdan hiçbir şeyin başı da olmak istemedim. Ben mesela Çağdaş Sinema Oyuncuları Derneği (ÇASOD) lideri oldum. Bana ihale ettiler, yalnızca kuruluş bildirisini yazdım. Yapmayın, ayrılmayın derken bana kaldı. Benim dedem birinci Meclis üyesi. Erzurum- Sivas’tan gelen rüzgârın… İsmi Halil İbrahim Ağa’dır. Belediye başkanlığı yapmıştır kasabamızda. Neyse, benim hiç o denli merakım olmadı. Siyasete atılıp, işte milletvekili olmak, ilçe lideri, vilayet lideri, parti lideri falan hiçbir gün. İhtiras öbür bir şeydir siyasette. Zira siyaset yanlış uygulanıyor Türkiye’de. Lakin şunu söylemek istiyorum. Siyaset yalnızca partilerin konuşmaları, nutukları falan değildir. Siyaset toplumsal işlerin çözülmesi üzerine, kurulması üzerine, yakalanması yahut değiştirilmesi üzerine bir yaklaşım kültürüdür. Sanat da siyasettir. Roman da siyasettir. Siyaset olunca illa partililer, parti üyesi, parti lideri, parti bilmem nesi falan yapar diye bir şey yok. Sanat siyasal bir harekettir. Aşkın da siyaseti vardır, dostlukların da günlük hayatın da aile ilgilerinin de. Siyasete bu türlü bakarız biz. Bir de siyasal halimiz oldu elbette. Bunların gerçekleşmesi, biriktirilmesi, gelişmesi için siyasi yöneticiler, kurumlar o taraftan dayanak olduk, vakit zaman da oy verme olarak. Ben genel olarak Türkiye’nin geleceğini, bağımsız ve demokratik bir Türkiye’nin özgür bir Türkiye’nin gelişmesine katkıda bulunmanın saflarında bir siyasi bir hal içerisinde oldum.
‘Havaya soktular pekala dedim ancak kazanamadık’
Belediye lideri filan olma gayretim olmadı. Sinema çekiyoruz rica ettiler. SHP’ye takviye vermiştim. Fikri Sağlar Kültür Bakanı olunca bana ‘Hadi gel bakalım’ dedi. Neyse Türk sinemasının meseleleri, danışmanlık. Gittim 4-5 yıl danışmanlık yaptım Kültür Bakanlığı’nda sinema ile ilgili. O farklı bir macera, kitap üzere anlatırım. Sinema çekiyoruz. Bir otobüs geldi SHP Beyoğlu İlçe Örgütü, oturdular. Ben de ‘Merhaba, beğenilen geldiniz’ dedim. Sineması kıyıda çekiyoruz, hatta set durdu. Sonra ‘Belediye Başkanlığı adaylığı teklif ediyoruz’ denildi. ‘Nereden çıktı ya’ dedim. Ben hiç düşünmedim bile. İkna etmeye çalışıyorlar falan, güldüm. Sonra oradan bir arkadaş, ‘Bunu yapacaksın arkadaş. O denli kaçmak yok’ dedi. Bu türlü havaya mı soktular, tahrik mi edildim. Telefon ettim Fikri Sağlar’a ‘Sen bilirsin’ dedi. Bilge falan oradan ‘Yap’ dediler. Beyoğlu olması var ya kültür merkezi, sanat merkezi, orada çok şey yapılır. Birden o denli ben de kabul ettim, geldim. Bir baktım öbür aday da varmış meğerse. ‘Ya beni niçin getirdiniz’ dedim. Bana söylemişti üstü kapalı Fikri (Sağlar) Beyefendi. Fakat pişman değilim. Süper, onurla anacağım bir süreç oldu. Kazanmıştık da. Yani kucakladı baya beni o yöre. Sanatkarlar, arkadaşlarımız. Kazandık üzere aslında. Taksim’deki bizim Ahmet Sezer Alilerin Taksim Sanat Evi’nde işte kutlama üzere oturuldu, sanatkarlar, arkadaşlar dolu falan yorgunum da ben bıraktım, bırakırken de gece saat 02.00 falan mıydı neydi. Kazanmıştık gidiyorduk. Meskenim yok Londra Otel’deyim. Sabah bir haber, kaybetmişiz. Yani kazanmamışız.
‘Ellerimizle tepsiyle iktidarı bunlara verdik, bir daha da bırakmıyorlar’
Ama şunu söyleyeyim orada işte ta oralardan başlayan problemler. Karşımızda herkes girdi. Gittim ben ÖDP’ye ‘Arkadaş ne yapıyorsunuz ya’ dedim. Seçime aday koydular. CHP yine açılmıştı. Deniz Baykal gelmişti başına. Onlar aday koydular Ertuğrul Günay’ı bak şimdi… Zülfü de Büyükşehir Belediye Lideri adayı. Sonra baktım DSP’nin kuruluşunda Bülent (Ecevit) Bey’e yardım ettim. İznik’te telefonlar, sanatkarları toplayıp konuşturdum. Zira Arayış Dergisi’nde çok hakikat yazılar var diye. Bu partili olmak değil. Biz artık bugün de partili falan değiliz lakin hakikat söyleyene sempati duyarız. Bunlara bile sempatik baktım başlangıçta. ‘Demokrasi, basın özgürlüğü, insan hakları, Avrupa Birliği’ dediler diye baktım. Sonuçta süper bir hayat, daha ayrıntıları var girmeyeyim de. Hesap şu: Bak ellerimiz ile verdik kendilerine, kendilerine demokrat, solcu falan diyen arkadaşlar. Ellerimizle tepsi ile iktidarı bunlara verdik, bir daha da bırakmıyorlar görüyorsun işte. Bir sürü projemiz vardı. Deniz Baykal beni sonra tekrar zorladı oralara girmeyeyim.
‘Siyasete girseydim beni ya vururlardı rantçılar ya istifa ederdim ya da kirlenirdim güzel ki olmamış’
(Yeniden siyaset düşünür müsünüz sorusuna yanıt) Hayır. Yani vazife gelirse yaparsın fakat bu yaşta yok yok. Artık siyaseti gençler yapsınlar, gelişsinler. Taptaze çocuklar. Bütün bu gördüklerimizden, yaşadıklarımızdan sonra. Bunu diğer yerde konuşmadım: ‘İyi ki de olmamışım’ dedim. ‘Beni ya vururlardı rantçılar ya istifa ederdim ya da kirlenirdim’ dedim. Âlâ ki olmamış. Bunu söyledim. Zira şahit olduğum çok şey oldu sonra. Diğer türlü bakıyoruz hayata. Bir sefer şu siyasetçiler, siyasete girenler her basamakta yer kapmaktan vazgeçsinler. Bazıları delege olmak için, bazıları ilçe lideri olmak için, bazıları ilçe idare şurası üyesi olmak için, bazıları vilayet yöneticisi olmak için anladın mı? Vilayet idaresinde, belediye meclisinde, kimisi belediye lideri, sonunda da milletvekili olmak için buluşma yeri olmaktan çıkarsınlar. Kitlelerin hayatlarını daha yanlışsız, daha güçlü, daha yaşanır hale getirecek uğraş, taleplerine karşı gelişmenin bunun nutuk atmak olmuyor. Pazarda domates 50 lira olmuş, salatalık 3 kuruş olmuş, vah vahla olacak iş değil bu. Yeni bir dünyanın tadını yaratacak, taleplerini besleyecek çalışmalar yapmak lazım. Lakin bugün için Türkiye halkına bu kadar çok çelişkinin, çatışmanın ve yanlışlığın – ağır laflar söylemek istemiyorum, zira sakin olmaya çalışıyorum. Hala, kavrayıp da nerede benim yanlışım demiyorsa mübarek olsun ömrümüzü verdik, halk halk diye.
‘Dizilerimin daima bir numarada kalmış olması yakın etrafımda bile tatsızlık yarattı’
10 sene daima kesintisiz dizi çekmem ve dizilerimin daima bir numarada kalmış olması yakın etrafımda bile tatsızlık yarattı anladın mı? Türkiye başarıyı çok sevmez. Gerini döndüğünde her türlü münasebetle seni reddetmek ve boş ver demek kültürü çok gelişkindir: Yanlış olan bir şeydir bu. Ben daima şunun hengamesini yaptım. Tez ile söylüyorum her vakit ‘Başarıları aşağı çekmeyiniz, muvaffakiyetler büyütülsün, tarla büyüsün’ dedim. Buğday atabileceğin, tohum atabileceğin yer çok uygun hazırlansın ki bitsin. Sana da yer çıkar sende varsa bir şey. Lakin her şeyi aşağı çekip, her sineması, her oyuncuyu, direktörü, aktörü yahut kitap yahut diğer alanlarda bizim bu türlü bir muvaffakiyetten rahatsız olma alışkanlığımız vardır. Ben o denli yapmadım. Ben bugün bir sahne seyrediyorum bir sinemada, bir oyuncuyu seyrediyorum ‘Allah’ım ne hoş oynamış aç şu telefonu tanıdığımsa ne hoş oynamışsın’ diyeyim diyorum. Geçen gün Sinan’ın seyretmediğim bir sinemasını gördüm. O kadar beğendim ki Sinan’ı aradım, buldum, ‘Çok hoş filmmiş’ dedim. Ben bütün bunların zenginlik olduğunu düşünüyorum. Sen de yapacaksan bu işi. Evvel bir yer hazırla. Ekmek için evvel tarlalar sürülür, hazırlanır. Gübreler kıştan atılır karıştırılır, sonra buğdaylar atılır, üstüne tırmık çekilir ve buğday tarlası çıkar. Fakat sen hazırlanmamış bir tarlaya buğday atarsan fareler yer, kuşlar yer birkaç tane biter.
‘Polemiklere girmeyi istemiyorum’
Hiçbir kanalda kim var, kim yönetici hiçbirini bilmedim ben. Kim sinema çekecek, kim kanal yapacak? Ben bugüne kadar çok konuşmadım. Ne siyasal tavrımla ilgili ne kendimle ilgili ne bana saldıran pislik laflarla ilgili hiç yanıt vermedim şimdiye kadar. Onun için dikkat ediyorum. İstemiyorum polemiklere girmeyi. Bu periyot kanallar var, diziler yapıyorlar. Seyretmiyorum. Yorgunum biraz, müzik dinliyorum. Bir de malum birtakım kanallar var. Onları da haberleri izlemek için açıyorum. Ülkede kırgınlığım var yurttaş olarak. Bana iş verilmiyor falan, o denli bir derdim yok benim. Beğenilen pek de gelmedi o meşhur televizyon kanallarından. Bir de prensip olarak bu periyot yapmam. Biraz daha angaje olmayan kanallar hayata geçer, yeni bir kültüre otururlar, bana da bir hisse düşerse oynarım.
‘Fatma Girik sırtını dönünce sana hiç bıçak çekmeyecek kadar yiğit bir kadındı’
Şu kadarken (eliyle gösteriyor) ben sinema seyrettim. Zira babamın makinistlik yaptığı, hala oğlunun da gidip sinemalar getirdiği kerpiçten yapılmış bir sinema vardı. 5 yaşında, oralar tek cümbüş yeriydi. Bütün sinemaları seyrettim. Birinci bu türlü Muhsin Ertuğrul’un sinemalarından Suzan Yakarlardan, Nevin Ayparlardan, Cahide Sonkulardan oralardan başlayarak Belgin Doruklara gelen Saygıdeğer Ziyaya geriden Türkan Şoray, Fatma Girik. Büyük isimler. O denli çok oyuncu falan olmak istemedim. Lakin heyecanla andığım beşerler vardır. Sonra ben sinemacı oldum. Fatma Girik… Şu kadardan başladı biliyorsun sinemalarda, seyretmişsin bakıyorsun falan. Fatma Belediye Lideri oldu sonra. Bir sanatçı olarak bizim derneğimizin bir üyesi olduğu Parıltı (Sürer) ile çok giderdik Fatma’ya. O dostluğun, açık kalpliliğin ve dobralığın kadınıdır, insanıdır daha doğrusu. O keyif verir beşere, sırtını dönünce sana hiç bıçak çekmeyecek kadar yiğit bir bayandı. O çok kıymetli. Bir de esprisi vardı. Hayatı gırgıra alıyordu. Fedakârdı. Vefatı beni çok çok sarstı.
‘Çok hoş sinemalarla iz bıraktılar daha ötesi var mı?’
Beni birinci sefer çıkaran o (Fatma Girik) oldu yurt dışına. Belediye lideriydi Hollanda’ya gidiyor. ‘İlla sen de gel’ diyor. ‘Bir kültürel çalışma yapalım’ dedi. Bizim dışarı çıkışımız yasaktı. Sonra Turgut Özal’a haberler gönderildi şunlar bunlarla. Müsaade alarak çıktım. Birinci o denli ile başladık. Sonra Hollanda’ya, Almanya’ya gittik. Berlin’e falan. Memnun oldu mu? Oldu. Çok hoş sinemalarla iz bıraktılar daha ötesi var mı? Bu türlü şakır, şakır bu ülkenin, bu toprakların evlatları var. Onlar kalacaklar. Nazımlar, Yaşar Kemaller bunların hepsini tanıdım. Onlarla yaşamış olmanın memnunluğu var. Büyük oyuncular hepsi. Daima kurtulacak diye baktık çok direndi espriyi hiç bırakmadı. Hala bak tıkanıyorum, kanıyorum. Ona gelmemeliydi sıra diye düşünüyorum lakin hepimizin olacağı belirli. Herhalde istasyonlarımız daraldı, azaldı. Biliyorsun duraklarımız çok azaldı yaş olarak süreç olarak. Fatma (Girik) o benim aşkımdı.
‘Yaşadığım kırgınlıklarım var, vasiyetimdir öldüğümde merasim istemiyorum’
(Röportaj öncesi öldüğünüzde merasim istemediğinizi söylemiştiniz): Evet istemiyorum. Ben çok yerli bakıyorum hayata. İznik bir avuç. Aile mezarlığım da orada. Orada gömülmek istiyorum. Çok şahit oluyorum orada. Biçimsel bir şey uygulanıyor tıpkı işte meclis önünde yapılır ya biçimsel şeyler üzere. Ölülerin tabutlarının gerisinde. Canı çeken, içi çeken gelir. Ben size bir şey söyleyeyim konutumda 40 tane önemli ödül var gelirsen görürsün. Yurt dışından, yurt içinden onlarca var. Ben bir gün bile bir tebrik telefonu almadım biliyor musunuz, arkadaşlarımdan, etrafımdan. Lakin şenlikte ödül aldığım yerden birileri varsa ‘Tebrik ederiz demişlerdir.’ Çok şahit oldum. Cenazelere gidiyoruz, konuşmalara bakıyorum. Cenaze namazı kılınır, götürürsün. Bayanlar gelmez. Baksana artık yine fetva veriyor. ‘Kadınlar gelmeyecektir cenazeye’ diye. Bundan daha fahiş ne olabilir hayatla ilgili. Bu türlü birtakım birikmelerim var. Zira birtakım yaşadığım kırgınlıklar var. Kendi şahsi bağlarımdan, en yakın dostlar var. Hiç küsmek falan değil. Yalnızca artık hayatı biraz daha kristalize ediyorum ve daha yük olmayan şeylere yöneliyorum… Vaktimiz az kaldı. Yani komşulara, aileme telefonlar veriyorum. Çalışanlarıma ‘Öldüğüm vakit haber verin gelsin yeğenlerim alsınlar götürsünler cenazemi’ diyorum. Esasen duyulur o anda öldüğüm. Çok seven varsa otobüse atlar gelir.
Vasiyetim bu (tören) istemiyorum. Alışılmış çok samimi insan vardır, etkilenir. Ben de gittim bir sürü kıymetli arkadaşımızın, ağabeyimizin, hürmet duyduğum şahısların cenazelerine. Fakat genel bir kültürü söylüyorum. Yani görev ifa etmek noktasında bir şey olduğunu görüyorum. Kimse görevli değil benim ölmemden. Ne kadar kaldıksa sedamızla anılırsak anılırız.
‘Türkiye toplumu kültürüne, sanatına çok sahip çıkmalı’
Sanatla uğraşan biri olarak hayatım boyunca tiyatro, sinema ya da buna misal bir sürü sorunla iç içe olarak yaşadığım. Bir sürü arkadaşım, bir sürü insan üzere bir toplumun ileriye sıçramasının temel yatağı sanat ve kültür dünyasıdır ve çoluk-çocuğumuzu, gençlerin eğitim programı içerisindeki gelişmelerde sanattan nasip almalarını sağlayacak programlar ve uygulamalar yapsın aileler. Türkiye toplumu kültürüne, sanatına çok sahip çıkmalı onun üstüne oturur. Oradan yetişsin gençler zira bak bunu daima söylüyorum. Dünyanın neresinde bizim yaşadığımız topraklardaki kadar medeniyetlerin yaşadığı bir toprak var? Kaç uygarlık yaşadı? Kaç kültür yaşandı? Biz bütün bunların mirasçısıyız burada. Burası Anadolu toprağı. Yani sonra da işte Selçuk’u ve Osmanlısı geldi bütün bu mirasların sahibi biziz. O yüzden burası dünyada gösterilebilecek kadar şey olması lazım, yaratıcı olması lazım diye düşünüyorum.
‘Sizin maceranızın materyali değilim’ lafını söyleyen bir halkın oluşması lazım’
Başka iş yok mu yapılacak? Tabi o başka. Bir de insan olarak kendi hayatlarını talep etmeli beşerler. ‘Ben sana vergi veriyorum, ben bu topraklarda yaşıyorum. Benim elimden çıkan oyla siz oraya geliyorsunuz benim hayatımı gerçek dürüst düzenleyeceksiniz. ‘Sizin maceranızın gereci değilim’ lafını söyleyen bir halkın oluşması lazım. Gençler de bu noktada hassas olsunlar.