Safa Monopolü – Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Ulu Başkan Mustafa Kemal Atatürk’ü vefatının 84’üncü yılında, tekrar hasret ve hürmetle anıyoruz. Türk halkı, vefatından sonra, O’na duyduğu saygıyı ve sevgiyi daima taçlandırmak gayesini güttü. Bunlardan biri de bedelli gazeteci rahmetli Hüsamettin Çelebi’nin, Anadolu Ajansı Genel Müdürü iken düzenlenmesini sağladığı; Atatürk’ün vefatının 50. yılı hasebiyle periyodun devlet ve hükümet liderlerinden istenen ve onların da diplomatik kurallar çerçevesinde gönderdikleri samimi bildirilerinden oluşan sergiydi. Ankara’da beğeniyle karşılanan bu stantta yer alan tarihi iletilerde lisana getirilenler, Büyük Başkan Atatürk’ün ölümsüzlüğünü ortaya koyuyordu.
Ronald Reagan, ABD’nin 40. Cumhurbaşkanı (1981-1989) : “Bu büyük insanın muvaffakiyetleri, Türk milletini olduğu kadar bütün milletleri de etkilemiştir. Millet hayatının böylesine çok alanında böylesine kalıcı bir miras bırakan önder pek azdır. Atatürk, destanlaşmış askerî ve siyasi bir önder ve insan hakları, eğitim ıslahatı ve ulusal özgüvenin yılmaz koruyucusuydu.”
Raul Alfonsin, Arjantin Devlet Başkanı (1983-1989): “Atatürk, ulusunun kendine güvenmesini, çöküntünün akabinde yürek bulmasını sağlamış, halkını birleştirmiş ve cumhuriyet ömrüne giden yolda önderlik etmiştir. Türk kadınını, toplumsal ve siyasal ömürde erkekle eşit kılarak onurlandırmış ve ülkesini çağdaşlığa götürecek tüm yolları yılmadan aramıştır.”
Ramiz Alia, Arnavutluk Cumhurbaşkanı (1985-1991): “Atatürk, vaktinin ilerici demokrat niyetinden esinlenerek yeni demokratik Türkiye’yi kurmuş ve onun memleketler arası toplulukta saygın bir yer kazanmasını sağlamıştır.”
Kurt Waldheim, Avusturya Cumhurbaşkanı (1986-1992): “Değeri sonradan daha uygun anlaşıldığı halde; din ve devlet işlerinin kesin bir biçimde birbirinden ayrılması ve insanın inanç ve din özgürlüğünün teminat altına alınması, uzak görüşlü devlet adamı Atatürk’ün başlattığı sayısız ıslahatlar içinde en kıymetlileridir. Bu adım, Türk toplumunda, eğitim, bayan hakları ve yargıdan yasamaya ve nihayet Türk Anayasası’na kadar derin izler bırakmıştır. Bu prensipler, yalnızca Atatürk tarafından Türkiye Cumhuriyeti için atılan temel taşları olmakla kalmayıp bireyler için hiç eksilmeyecek biçimde geçerli birer rehber olmuştur. Atatürk’ün halkına duyduğu sonsuz itimat, halkın ona duyduğu derin hürmet ve bitmeyen şükran ile karşılık bulmuş, böylesine büyük bir devlet adamının halkıyla kurabileceği bağ için de büyük bir örnek teşkil etmektedir.”
İnsani her hususla ilgiliydi
Wilfried Martens, Belçika Başbakanı (1979-1992): “Mustafa Kemal, kendisini memleketinin gelişmesine adamış bir devlet adamıdır. İnsani hiçbir mevzu onun ilgi alanı dışında kalmadı. O, büyük bir azim ve sebatla Türkiye’yi çağdaşlaşma yoluna soktu. Bu dev eser, yiğit Türk milletinin coşkulu takviyesi olmasaydı bu türlü istikrar içinde ve bu kadar kısa vakitte gerçekleşemezdi.”
José Sarney, Brezilya Cumhurbaşkanı (1985-1990): “Atatürk’ün barış ve özgürlük için tükenmeyen kararlılığı, Türk ulusunu ve dünya insanlarını yönlendiren inanç, cüret ve uygun niyetin eşsiz bir örneği olarak kalacaktır.”
Yang Shangkun, Çin Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı (1988-1993): “Atatürk, Türk tarihinde yeni bir devrin açılmasında Türk halkına liderlik etti. O’nun olağanüstü muvaffakiyetleri, Türk halkına memnunluk getirdi ve Çin halkı da dâhil olmak üzere, bütün dünya ülkelerinin hürmetini kazandırdı. İsmi, hep tarihe yazılmış olarak kalacaktır.”
Poul Schlüter, Danimarka Başbakanı (1982-1993): “Kemal Atatürk’ün 20’nci yüzyılın en büyük devlet adamlarından biri olduğu kuşkusuzdur. Günümüz Türkiye Cumhuriyeti’nin siyaseti, Atatürk tarafından ortaya konan prensiplerin direkt bir devamı niteliğindedir. Türkiye’nin çağdaş dünyadaki emelleri, hâlâ onun görüşleriyle yönlendirilmektedir.”
Bağımsızlığın ilham kaynağı
Richard von Weizsäecker, Federal Almanya Cumhurbaşkanı (1984-1994): “Atatürk, büyük bir devlet adamı idi. O’nunla pek az kimse kıyaslanabilir. İnsanları anlayışı ve hayallerden uzak geniş realizmi; bir yeni devlete, hatta milletine yeni bir özgüven kazandırmış ve bu inanca uygun yeni emeller belirlemiştir. Vatanına karşı duyduğu ateşli sevgi, O’nu Türkiye’nin bağımsızlığı için yılmaz biçimde savaşmaya sevk etmiştir. Atatürk, İkinci Dünya Savaşı’nı evvelce görmüştür. O’nun sayesindedir ki Türkiye, İkinci Dünya Savaşı sırasında bir barış ve itimat vahası olarak kalabilmiştir. Atatürk’ün mukadderatını eline aldığı Türkiye, geri kalmış, feodal ve otokratik idareye sahip, mağlubiyetin utancına düşmüş bir ülkeydi. Öldüğü vakit ise geride bıraktığı; çağdaş, ileri ve saygın bir devletti.”
Helmut Kohl, Federal Almanya Başbakanı (1982-1998): “O, bağımsız ve özgür bir Türkiye için savaşmıştır. Atatürk, hangi etnik ya da dinî kümeye dâhil olurlarsa olsunlar, tüm insanların barış içinde ve eşit haklara sahip olarak birlikte yaşamalarından yanaydı. Davasını şu özdeyişi belirliyordu: Yurtta sulh, cihanda sulh.”
Rajiv Gandi, Hindistan Başbakanı (1984-1989): “Büyük devlet adamı Atatürk’ün emperyalizme karşı gayreti, Hindistan bağımsızlık hareketinin başkanları Mahatma Gandi ve Nehru’ya ilham kaynağı olmuştur.”
Özgürlük savaşçısı
Roh Tae Woo, Kore Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı (1998-1993): “Atatürk’e duyduğum saygıyı artıran diğer bir sebep bulunmaktadır. Bu sebep, kendisinin, yalnızca bir özgürlük savaşçısı değil, ayrıyeten derin tarihi bilince ve ileri görüşe sahip bir devlet adamı olmasıdır. Bu gerçek, bağımsızlıktan sonra, Atatürk’ün liderlik ettiği birçok çağdaş ıslahatla kanıtlanmıştır. Atatürk’ün ismi, yalnızca Türklerin değil, tüm insanlığın tarihinde özel bir yere sahiptir.”
Nikolay İvanoviç Rıjkov, Sovyetler Birliği Bakanlar Konseyi Lideri (1985-1991): “Türk halkının millî kurtuluş mücadelesinin lideri Atatürk, halkının hürriyeti, bağımsızlığı ve insani haysiyetinin simgesini oluşturmuştur. Saltanat ve halifeliğin kaldırılması, laik cumhuriyetçi devletin kurulması ve iktisat, kültür ve eğitim alanlarında ıslahatların yapılması üzere esaslı değişiklikler Atatürk’ün ismi ile bağlıdır. Emperyalizm aleyhtarı görüşleri ve halkına vatansever hizmeti, birçok Doğu ülkesi için örnek ve ilham kaynağı olmuştur.”
SAYGI NOTU: Bu iletileri bana emanet eden merhum Hüsamettin Çelebi’yi, standın düzenlenmesini sağlayan Haber Müdürü Mehmet Bican’ı, Dışhaberler Müdürü rahmetli Recep Güvelioğlu’nu, emeğiyle sergiyi güzelleştiren Aysel Sonuparlak ile çevirileri sağlayan Dış Haberler çalışanlarının emeklerini hürmetle anıyorum.