Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nca “Türk boğazlarından geçecek gemilerin ödeyeceği sıhhat kontrolü hizmeti, fener hizmeti ve tahlisiye hizmeti fiyatlarına temel olacak Altın Frank değerinin güncellenmesi kararlaştırılmıştır. Buna nazaran, 1983 yılında ‘1 indirimli Altın Frank: 0,8063 dolar’ şeklinde belirlenen bedel, 2022 yılında 7 Ekim 2022’den itibaren uygulanmak üzere 4,08 doları olarak güncellenmiştir” açıklaması yapıldı.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada; 20 Temmuz 1936’da imzalanan Montrö Boğazlar Mukavelesi’nin; ticaret gemilerinin Türk boğazlarında geçiş serbestisi unsurunu korunmakla birlikte boğaz geçiş rejiminin, Türkiye’nin güvenliği dikkate alınarak yeniden düzenlendiği kaydedildi.
Montrö Boğazlar Mukavelesi’nin, imzalandığı tarihten bu yana ayakta kalabilen ender çok taraflı mutabakatlardan biri olduğu aktarılan açıklamada, “Türkiye’nin 86 yılı aşkın bir müddettir tam bir tarafsızlık içerisinde ve titizlikle uyguladığı Montrö Kontratı, ülkemizin yanı sıra Karadeniz’e kıyıdaş devletlerin ve üçüncü ülkelerin tümü için makul ve uygulanabilir bir çıkar istikrarı oluşturmaktadır. Montrö Boğazlar Mukavelesi’nin 2’nci hususu, Türk boğazlardan uğraksız geçecek gemilerden alınacak vergi ve harçları düzenlemektedir. Buna nazaran, Türk boğazlarından uğraksız geçecek gemilerden sıhhat kontrolü hizmeti, fener hizmeti ve tahlisiye hizmeti olmak üzere 3 kalem üzerinden fiyat alınmaktadır. Bu fiyatların hesaplanmasında 1936 Montrö Boğazlar Kontratı kararlarında belirtilen ‘Altın Frank’ biriminin temel alınması gerekmektedir. Ayrıca Sözleşme’nin Ek-1’inde ‘Türk hükümetinin bu vergilerde ve harçlarda kabul edeceği indirimler, bayrak ayırımı gözetilmeksizin uygulanacaktır’ hükmü yer almaktadır” denildi.
“Gemilerden alınan fener hizmeti ve tahlisiye hizmeti fiyatları 5 katına çıkarılmıştır”
1983 yılında Türkiye tarafından alınan kararla Türk hükümetine verilen indirim yetkisine binaen ücretlerde yüzde 75’lik indirim yapıldığı ve o gün belirlenmiş olan indirimli altın frank değerinin 2022’ye kadar kullanıldığı aktarılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Aradan geçen mühlet zarfında, indirimli Altın Frank değerinin güncellenmesine ait rastgele bir güncelleme yapılmamıştır. Nitekim Türk boğazlarından geçecek gemilerin ödeyeceği sıhhat kontrolü hizmeti, fener hizmeti ve tahlisiye hizmeti fiyatlarına temel olacak Altın Frank değerinin güncellenmesi kararlaştırılmıştır. Buna nazaran, 1983 yılında ‘1 indirimli Altın Frank: 0,8063 dolar’ şeklinde belirlenen kıymet, 2022 yılında 7 Ekim 2022’den itibaren uygulanmak üzere 4,08 doları olarak güncellenmiştir. Bu suretle halihazırda uğraksız geçen gemilerden alınmakta olan fener hizmeti ve tahlisiye hizmeti fiyatları 5 katına çıkarılmıştır. Yine bu karar ile bundan bu türlü Altın Frank’ın sabit bırakılmaması ve belirlenen sistem ile her yıl haziran ayı sonunda Ulaştırma Bakanlığı tarafından 1 Temmuz tarihi ile güncellenmesi kararlaştırılmıştır.” (DHA)