Esmanur GÜLBAHAR / Ahmet GÜNAY / HERKES DUYSUN
BURSA (İGFA) – 6 Şubat 2023 tarihinde Türkiye puslu ve acı bir sabaha uyandı. Sabah 04.17’de 7.7 şiddetinde gerçekleşen ve 65 saniye süren Kahramanmaraş/Pazarcık merkezli sarsıntısı, öğle 13.24’te 7.6 şiddetinde gerçekleşen ve 45 saniye süren Kahramanmaraş/Elbistan merkezli sarsıntı takip etti.
Türkiye’yi yasa boğan ve kayıtlara “Asrın Felaketi” olarak geçen bu iki zelzelede 50 binden fazla vatandaşımız hayatını kaybederken yüz binden fazla vatandaşımız yaralandı ve yüz binlerce vatandaşımızın ise meskenleri kullanılamaz hale geldi.
Deprem yaşandıktan sonra devlet kurumları, sivil toplum kuruluşları ve gönüllüler ele ele vererek yaraları sarmaya çalıştı.
Peki sarsıntının bilançosunun bu kadar ağır olmasının sebebi ne? Türkiye, mümkün bir Marmara sarsıntısına hazırlıklı mı? Bursa’nın taban etüdü nasıl?
6 Şubat sarsıntıları hakkında Herkes Duysun muhabirine açıklamalarda bulunan Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Şube Lideri Engin Er, zelzelenin bilançosunun yılların ihmalinden kaynaklandığını söyledi.
6 Şubat sarsıntısı yaşandığı üzere resmi kurumların jeoloji mühendisi grupları talep ettiklerini lisana getiren Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Şube Lideri Engin Er, zelzele bölgesindeki binaların niçin çöktüğünü, insanların neden can ve mal kaybına uğradıkları konusunda araştırma yaptıklarını belirtti.
ER: 6 ŞUBAT ZELZELESİNDE YILLARIN İHMALİ VAR
Birçok binanın yer etütlerinin yapılmadığını, taban etüdü yapılan binaların da uygulamasının denetlenmediğini belirten Engin Er, “Hatay’a birinci giden uçağa 7 meslektaşımızla birlikte bindik. Oradaki çalışmaların nasıl olması gerektiğini belirlemiş olduk. Yalnızca jeoloji mühendisleri yoktu, inşaat mühendisleri, mimarlar, savcılar, olay yeri inceleme grupları vardı. Orada arazi çalışmalarına başladık. Gördük ki yılların ihmali var. Yıllardan beri güvenlik manasında yapılmayan çalışmalar, can ve mal kaybına uğrattı. Biz lakin can kaybı olan binalara gidebildik. Yer, beton, demir, plan ve proje ile ilgili eksikler olduğunu gördük. Yönetmeliğe uygun binaların ise yanındaki bina yıkılmış olsa bile kendisinin ayakta kaldığını, can ve mal kaybına uğramadığını görmüş olduk. Bu büyük bir acıydı, orada duygulanmamak elde değildi. Bütün Türkiye iş birliği içerisindeydi. Önlem alınsaydı, bu türlü bir olay yaşamazdık. İskenderun’da birçok binanın yer etütlerinin yapılmadığını, yapılan binaların da uygulamasının denetlenmediğini gördük. Birinci gittiğimiz bina 1,5 yıllık bir binaydı. Binanın içerisinde ölen yoktu ancak bina yola devrildi ve o binanın altında otomobiller kaldı. Araçların içerisinde insanların öldüğünü, otomobillerin pestil üzere ezildiğini gördük. Taban özelliği bakımından uygun olmayan binaların içerisinde bir çok can kaybının olduğunu gördük.” dedi.
BURSANIN YER ETÜDÜ NASIL?
Bursa’da da taban etüdü ile ilgili birçok eksikliği olduğunu vurgulayan Er, bilhassa organize sanayi bölgelerinde yer etütleri ile ilgili denetlemelerin layıkıyla yapılmadığını belirtti.
Yönetmeliklerde yer denetlemesinin olmadığını ve kontrol firmalarının tabanı denetim edebilecek bir tertip içerisinde olmadığını kaydeden Er, “Bursa’da planlamanın tekrar gözden geçirilmesi lazım. En çok hasarın olduğu yerler fay çizgilerinin üstüdür. Bursa’da faal fay çizgilerinin 1/1000’lik uygulama planlarına işaretlenmesi lazım. Maalesef şu an işaretlenmiş değildir. Sıvılaşma alanları ilgili önlemlerin daha sıkı alınması lazım. Maalesef Bursa’da da eksiklerimiz var. 17 Ağustos’tan bu vakte kadar çok değişiklikler oldu. 6 Şubat zelzelesi ile de uygulamalarda verilen odunların birçoğu artık verilmiyor lakin hala eksiklerimizin olduğunu söyleyebilirim. Resmi kurumların faal fay sınırlarına bakın, kaç tane fay sınırı var, hangi binanın neresinden geçiyor? Net bir halde aşikâr oluyor.” biçiminde konuştu.
KAYAPA’DAN YENİŞEHİR’E 95 KM’LİK YENİ BİR FAY HATTI
Kayapa’dan başlayıp Yenişehir’e yanlışsız yaklaşık 95 kilometre uzunluğunda bir fay çizgisi daha olduğunu vurgulayan Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Şube Lideri Engin Er, bu fay sınırının 7.3 büyüklüğüne kadar sarsıntı üretme potansiyeline sahip olduğunu ve bu faal fay çizgilerinin 1/1000’lik uygulama planlarında kesinlikle işaretlenmesi gerektiğini tabir etti.
HARMANCIK VE KELES HARİÇ TÜM BURSA TEHLİKEDE
2012’den evvel 185 tane fay sınırı olduğunu artık ise 500’e yakın fay çizgisi bulunduğunu aktaran Er şu tabirleri kullandı:
“Bursa’da da Harmancık ve Keles hariç başka ilçelerimizin tamamında fay çizgileri ya yerleşim yerlerinin içerisinden ya da kenarından geçiyor. 17 ilçemiz var, 14 tane ilçe ismiyle anılan fay sınırımız var. Sıvılaşma alanlarının ayrıntılı incelenmesi lazım. Bir heyelan olduğu vakit, yüzlerce binanın hasar aldığını görüyoruz. Taşkınlarla can kaybına uğrayan bir iliz. Marmara Denizi’ne çok yakınız. Beklenen Marmara zelzelesinin olacağı fay sınırına çok yakınız. Tsunamilere de hazırlık yapmalıyız. Yabancı bilim adamlarının açıklamasına nazaran 3 metreye varan tsunamilerin olma ihtimali var. Planlamaları yine masanın üzerine yatırıp doğal afetler manasında bir planlamaya girmemiz ve denetlemeyi sıkı yapmamız gerekiyor.”