Akkuyu Nükleer A.Ş Genel Müdürü Anastasia Zoteeva, santral inşaat takvimine sıkı sıkıya bağlı olduklarını belirterek, “Cumhuriyetin 100. yılını daima birlikte onurlu bir formda karşılayacağız. Türkiye’nin nükleer enerjiyi barışçıl gayeler çerçevesinde kullanan ülkeler kulübüne girmesi için elimizden geleni yapıyoruz. Tam da 2023 yılında, burada tarihi bir olay gerçekleşecek. Santralimizin birinci ünitesi için alana taze yakıt teslim edilecek” dedi.
Mersin’in Gülnar ilçesinde üretimi devam eden Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ndeki (NGS) son gelişmelerin aktarıldığı ‘Açık Kapı Günü’ aktifliği düzenlendi. Çevrim içi düzenlenen aktiflikte inşaat alanı Akkuyu’da çalışan Türk mühendisler tarafından sanal bir tıpla iştirakçilere gezdirildi.
Etkinlikte konuşan Akkuyu Nükleer A.Ş. Genel Müdürü Anastasia Zoteeva, her yıl düzenlenen aktiflik ile Türkiye’nin birinci nükleer santralinin şantiyesinin kapılarını açarak, son gelişmeleri paylaştıklarını kaydetti. Zoteeva, “Bu yıl hepimiz için çok özel bir yıl oldu. Tıpkı anda 4 nükleer güç ünitesini inşa ediyoruz. Bundan büyük gurur duyuyoruz ve sizlerin de bu gururu bizimle paylaşmanızı istiyoruz” diye konuştu.
“İLK ÜNİTE SÜRATLE TAMAMLANIYOR”
İnşaat alanındaki çalışmalara değinen Zoteeva, “Akkuyu Nükleer Güç Santrali dünyanın en büyük nükleer santral inşaat alanıdır. Birinci blokta hem inşaat kısmında hem ekipmanın kurulumunda ana iş hacmini tamamladık. Reaktör binası ve tribün kısmının şu anki hali ve görünümü neyse, Akkuyu Nükleer Santrali çalışmaya ve elektrik üretmeye başladıktan sonra da çabucak hemen misal bir yapıya sahip olacaktır. Reaktör binasının yalnızca özel bir kubbeyle örtülmesi ve betonlanması gerekiyor. Bu süreç ise çok yakında, yani yıl sonundan evvel gerçekleşecek. Akabinde, devreye alma basamağı bizi bekliyor. Yakında açık reaktöre su verme sürecine başlayacağız. Bu nükleer santral inşaatının çok değerli bir basamağıdır. Kolay bir söz ile santralin ana ekipmanını bağlayan boru sınırlarını denetim edeceğiz” tabirlerini kullandı.
Tüm dış şartlara karşın nükleer santral inşaatının takvime uygun biçimde ilerlediğine dikkat çeken Zoteeva, “Nükleer santral inşaat takvimine sıkı sıkıya bağlıyız ve Türk devletine, Türk halkına karşı tüm yükümlülüklerimizi yerine getiriyoruz. Birlikte el ele çalışıyoruz. Tesis şuanda yüzde 80’ininden fazlası Türk vatandaşı olmak üzere 25 binden fazla bireye istihdam sağlamaktadır. Rosatom, Türkiye’ye teknoloji transfer ediyor. İş birlikleri için devlet kurumlarının temsilcilerine çok teşekkür ederiz” formunda konuştu.
“YAKIT 2023 YILINDA SAHADA”
Gelecek yılın kıymetli bir tarih olduğunu vurgulayan Zoteeva, “Cumhuriyetin 100. yılını daima birlikte onurlu bir biçimde karşılayacağız. Türkiye’nin nükleer enerjiyi barışçıl maksatlar çerçevesinde kullanan ülkeler kulübüne girmesi için elimizden geleni yapıyoruz. Tam da 2023 yılında, burada tarihi bir olay gerçekleşecek. Santralimizin birinci ünitesi için alana taze yakıt teslim edilecek” dedi.
Santralin ülkenin teknolojik gelişimine ve güç istikrarına katkı sağlayacağını belirten Zoteeva, nükleer güç santrallerinin petrol ve gaz fiyatlarındaki dalgalanmalardan bağımsız olarak öngörülebilir elektrik tarifeleri sağlayacağını söyledi. Akkuyu NGS’nin santralde ve öteki yan kesimlerde binlerce bireye istihdam sağladığının altını çizen Zoteeva, bunun mahallî sanayi için siparişler, hizmetlerde ve turizmde büyüme ve daha fazlası manasına geldiğini tabir etti. Zoteeva, kelamlarını, “Mersin’ni ve Türkiye’nin ve tüm Doğu Akdeniz Bölgesinin önümüzdeki on yıllar boyunca istikrarlı ekonomik kalkınması garanti altına alınmıştır” formunda tamamladı.
“ÇEVREYE HİÇBİR OLUMSUZ TESİRİ OLMAYACAK”
Programa katılan Akkuyu Nükleer A.Ş. İnşaat Müdür Yardımcısı Dmitry Romanets de Akkuyu NGS’nin birinci ünitesindeki inşaat ve montaj çalışmalarının tamamlanma evresinde olduğuna işaret ederek, ünitelerde devam eden çalışmalara ait son durumu aktardı. Romanets, proje ile ilgili İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Mersin, Sinop, Konya, Erzurum üzere çok sayıda kentten iştirakçinin ‘akkuyugunu.com’ adresi üzerinden gönderdikleri soruları da yanıtladı.
“AKKUYU, DÜNYANIN EN İNANÇLI SANTRALİDİR”
Bir iştirakçinin, Akkuyu’nun çevreyi nasıl etkileyeceğine, deniz ekosistemi için rastgele bir risk oluşturup oluşturmayacağına ve santralin yakınında yetiştirilen tarım eserler ile tutulan balıkların inançlı tüketimine yönelik sorusu üzerine Romanets, “Akkuyu NGS’nin hiçbir olumsuz tesiri olmayacak. Akkuyu, dünyanın en inançlı santralidir. Çağdaş bir nükleer güç santralinin inşası sonucunda bölge kalkınmakta, ticari faaliyetler canlanmakta, yeni sakinler bölgeye çekilmekte ve lokal tarım eserlerine olan talebi artırarak tarım üreticileri için pazarı genişletmektedir” diye konuştu. Bu hususta Akkuyu NGS’nin referans santral olan Novovoronej NGS örneğini de veren Romanets, şunları kaydetti: “Bu santralin bulunduğu bölge, 50 yılı aşkın müddettir ağır tarım, et ve süt hayvancılığı ile kümes hayvancılığının yapıldığı bir yer olma özelliğini taşıyor. Nükleer santralin inşa edileceği bölge, etraf güvenliği açısından Türkiye’deki başka bölgelerden farklı olmayacaktır. Mersin’de üretilen eserler ise iç ve dış pazarlarda serbestçe satılabilecektir.”
“İSTİKRARLI VE ÖNGÖRÜLEBİLİR FİYAT”
‘Akkuyu NGS tarafından üretilen elektriğin kıymetli olacağı hakikat mu?’ biçiminde gelen bir soruya da yatın veren Romanets, “Türkiye’de elektrik fiyatlarının 18-20 sente ulaştığı günümüzde, 12,35 cent istikrarlı ve öngörülebilir bir fiyattır. Dünyadaki uranyum maliyeti ve başka güç kaynaklarının maliyeti ne olursa olsun, Akkuyu’da üretilen elektrik Türkiye’ye kilovat saat başına 12,35 sente mal olacaktır. Bu ülke için büyük bir avantajdır, zira ülke elektrik tüketen tüm dalların gelişimini planlayabilir. Tüketiciler elektrik için garantili bir fiyata sahip olduklarını bileceklerdir” tabirlerini kullandı.
KAYMAKAMLARDAN KIYMETLENDİRME
Gülnar, Silifke ve Aydıncık kaymakamları da ‘Açık Kapı’ aktifliğine görüntü iletilerle katılarak santral inşaatının bölgede oluşturduğu değişimi lisana getirdi. Gülnar Kaymakamı Musa Ayyıldız, projenin son 5 yıl içinde bölgeye büyük katkı sağladığını kaydederek, “Gülnar özelinde konuşmak gerekirse hem ekonomik manada hem de ticaret hacminin artması bölgeye olumlu manada son 5 yıl içerisinde büyük bir katkı sağlamıştır. Yeniden Gülnar bölgesinde bilhassa Büyükeceli Mahallemizde personel kamplarının artması hem o bölgede oturan sayısının artması hem de oradaki çalışan ve faaliyette bulunan esnaflarımıza ticaret manasında büyük bir katkı sağlamıştır” diye konuştu. Ayyıldız, şöyle devam etti; “Nükleer güç santralinde 4 reaktör binasının da etkin olmasıyla bir arada Türkiye’de şuanda üretilen tüketilen elektriğin yüzde 10’unu karşılayacağı bir projeden bahsediyoruz. Türkiye tüketiminin yüzde 10’unu karşılayacak bir projeye bakış açımızın olumlu olması tabi ki doğal bir süreç.“
Akkuyu NGS projesinde çalışan yabancı uzmanların yüklü olarak yaşadığı Silifke’nin Kaymakamı Abdullah Aslaner, bölgenin toplumsal, ekonomik, kültürel ve imar açısından çok değiştiğine dikkat çekerek, “Şu anda Akkuyu Nükleer Santrali’nde çalışan personeller oradaki çalışanların harcamaları, oradaki çalışanların konut, cümbüş, yeme talepleri üzerine büsbütün kurulmuş vaziyette. Münasebetiyle hem toplumsal yapımız hem kültürel yapımız hem imar durumumuz hem inşaatımız hepsi değişmiş vaziyette” dedi. Projenin ulaşımdan yeme içmeye kadar her alanda çok büyük bir istihdam sağladığını işaret eden Aslaner, “Hem bu bizim ilçemizdeki ve bölgemizdeki insanlara istihdam sağladı hem de Türkiye’nin her tarafından beşerler ilçemize ve bölgemize gelerek istihdama katılmış durumdalar” biçiminde kıymetlendirme yaptı.
Aydıncık Kaymakamı Muhammet Kılıçaslan da ilçenin genel itibariyle geçim kaynağının ziraî faaliyetlere, seracılık faaliyetlerine dayandığını söz ederek, seracılık faaliyetlerinin nüfusun artmasıyla birlikte günden güne artış gösterdiğinin altını çizdi. Kılıçaslan, ilçe nüfusunun nerdeyse yarısının gençlerden oluştuğuna işaret ederek, şöyle konuştu: “Özellikle gençlerin iş imkanı bulmasında Akkuyu Nükleer tesisi değerli bir güç. Nükleer güç tesisinin yapılmasıyla birlikte bölgedeki ulaşım ağının daha fazla gelişmesi, büyümesi gerçekleşmiş durumda. Birebir vakitte dışarıdan gelen nükleer güç tesisi ile birlikte hem dışarı vilayetlerimizden hem de yurt dışından gelen nüfusun ikameti açısından birçok bölgede yeni altyapı yatırımları yapıldı. Yeni binalar, yeni tesisler yapıldı. Bunlar da Akkuyu Nükleer Güç tesisinin hem ilçemize hem de bölgemize kattığı bedellerden kimileri.”
TÜRK MÜHENDİSLER REHBERLİĞİNDE ALANDA SANAL SEYAHAT
Etkinlik çerçevesinde yapılan sanal tıpta ise Rusya’da eğitim alarak Akkuyu Nükleer A.Ş’de çalışan NGS Güvenlik Kontrol Departmanı Baş Uzmanı Hasret Arslan ile Hidrolik Yapılar Ünitesi Pompa İstasyonu Operatörü Burak Pekşen vazife aldı. Türk mühendislerin birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü ünitedeki son gelişmeleri yerinde göstererek, verdikleri bilgilere nazaran projeye ait değerli başlıklar şöyle: “Birinci ünitenin ana sirkülasyon boru çizgisinin montaj sürecinin tamamlanması, 2022 yılının en kıymetli olaylarından biri kabul ediliyor. Bir sonraki değerli olay ise boş reaktöre su taşınması olacak. Ana sirkülasyon boru sınırının içinde 160 atmosfer basınç altında 330 santigrat dereceye kadar sıcaklıkta su sirkülasyonda olacak. Ana sirkülasyon boru çizgisinin içindeki su, deniz suyu ile katiyen karışmıyor. Deniz suyu NGS’nin soğutma sistemlerinde kullanıldıktan sonra, neredeyse alındığı zamanki haliyle tekrar denize bırakılıyor. Birinci güç ünitesinin reaktör binasının kubbesi hazır halde reaktör binasının üstündeki en zirve noktaya yerleşmeyi bekliyor. 2022 yılının sonuna kadar reaktör binasının üstünü bu kubbe ile kapatılacak ve geriye yalnızca betonlama süreci kalacak. Birinci ünitede, reaktör binasının ana ekipmanları çabucak hemen hazır durumda. Reaktör binasının ana elemanları, reaktör binasının açık zirvesinden ‘Open Top’ teknolojisi kullanılarak yerleştiriliyor. Bu teknoloji Rusya, Japonya, Çin ve başka ülkelerdeki nükleer santrallerde kendisini kanıtlamış bir teknoloji olma özelliği taşıyor. Alanda taze nükleer yakıt depolama binası da tamamlanmak üzere. Yakıt, memleketler arası düzenleyicilerin tüm kontrollerinden geçtikten ve lisanslar alındıktan sonra birinci güç ünitesi çalıştırılmadan çabucak evvel bu depoya getirilecek. Akkuyu NGS’nde üretilecek dağıtım çizgilerinin inşası devam ederken, Akkuyu-Mersin dağıtım çizgisinin inşası ise şimdiden tamamlanmış durumda.”
Açık Kapı aktifliğine Rusya’da Novovoronej-2 NGS’de staj yapan Akkuyu NGS’nin Elektrik Kısmı uzmanı Ahmet Yasin Öner, görüntü irtibat formülü ile katıldı. Stajının üç ayı aşkın bir müddettir devam ettiğini, faal nükleer santrallerde eğitim ve stajın işletme işçisi için olağan bir uygulama olduğunu söz eden Öner, “İşimizde kendimizi daima geliştiriyoruz. Aldığım eğitimden ve edindiğim deneyimden ötürü çok memnunum. Rus nükleer santralindeki yüksek güvenlik kültürüne dikkat çekmek isterim. Buradaki tüm üniteler saat üzere çalışıyor ve santralin çalışması titizlikle denetim ediliyor” dedi.
Proje çerçevesinde Moskova’da Ulusal Araştırma Nükleer Üniversitesi MEPhI’de nükleer güç alanında eğitim alan ve beşinci sınıfta okuyan Türk öğrencilerle de görüntü konferans görüşmesi yapıldı. Türk mühendis adayı Yusuf Furkan Tankal, Rusya’daki eğitime ait şunları söyledi: “MEPhI’de 60 ülkeden 1500 yabancı öğrenci eğitim görüyor. Burası dahil, tüm öğrenciler Rusya’nın farklı kentlerindeki 10 şubede okuyorlar. Çok güçlü bir öğretim üyesi takımı var. Elbette burada yalnız değiliz. Rusya’dan, Bangladeş, Mısır ve Macaristan üzere öbür ülkelerden öğrenciler bize çok yardım ediyor.”
Açık Kapı aktifliği, Akkuyu NGS alanının Türk-Rus çalışanları tarafından seslendirilen ‘Hayat Bayram Olsa’ müziğinin görüntü klibi ve daha evvel Akkuyu NGS alanını ziyaret eden çocukların imgeleri ile sona erdi.